Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Etik İlkeler ve Yayın Politikası

Su Ürünleri Dergisi, İngilizce (tercihen) ve Türkçe dillerinde orijinal makaleler, kısa notlar, teknik notlar ve derlemelerin yayımlandığı açık erişimli, uluslararası ve hakemli bilimsel dergidir. Sayfa ücreti yoktur. Dergi elektronik olup, http://www.egejfas.org/adresinden erişilebilir.

Su Ürünleri Dergisi yüksek kalitede ve güvenilir özgün bilimsel içerikli makaleleri yayımlamayı ilke edinmiştir. Bunu sağlama amacıyla, uluslararası kabul görmüş ve açık erişim olarak yayınlanan etik standartları, kaynakları ve politikaları takip eder ve uygular.

Su ürünleri Dergisi’nin Etik beyanı, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE, https://publicationethics.org/) en son 7 Mart 2011 tarihinde revize edip onayladığı ilkelere ve yönergelere dayanmaktadır. “En İyi Uygulama Yönergelerinin” (https://publicationethics.org/files/u2/Best_Practice.pdf) (https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf) rehberliğinde editörlerin, hakemlerin ve yazarların uyması gereken ilkeleri takip eder ve uygular.

Yazarlar makalelerini aşağıdaki adres yolu ile elektronik olarak yüklemelidir:

Makale başka bir yerden kopyalanmamış veya başka bir dergiye paralel olarak değerlendirilmeye gönderilmemiş olmalıdır. Sadece orijinal makaleler dikkate alınır. İçeriğin tüm ortak yazarlar tarafından onaylandığı anlayışıyla değerlendirmeye alınır. Makaleler, dergi resmi internet sayfasında ilan edilen başvuru ve yazım kurallarına uygunluğu yönünden teknik editörlük tarafından ön kontrolden geçirilir. Eğer bir eksiklik veya hata tespit edilirse yazara geri gönderilir. Bu süreçten sonra, baş editör makalenin değerlendirmesini yapar. Su Ürünleri Dergisi için uygun olmayacağını düşünmesi durumunda bölüm editörlerine iletmeden ret edebilir.

Alanında uzman en az 3 dış ve bağımsız hakem atanır. Her makale çift taraflı (ne yazar ne de hakem kimlikleri açık değildir) kör hakemlik süreciyle değerlendirilir.
Baş editör/editörler makalenin son kararını (Kabul, Ret) hakem görüşleri doğrultusunda alır. Yayımlanan makaledeki bilimsel içerik ve ifadelerin tüm sorumluluğu yazarlara aittir. Su Ürünleri Dergisi, yayın politikalarına uygun olarak başvuru sırasında ilgili makale için intihal raporunun sorumlu yazar tarafından başvuru sistemine yüklenmesi istenir.

Editörlerin Etik Sorumlulukları
Su Ürünleri dergisinin editörleri aşağıdaki etik sorumluluklara uymak zorundadır:
- Makalelerin kalitesini arttırmak için yürürlükte olan güncel süreçleri takip eder ve gerektiğinde uygular.
- Dergi politikalarının yazar ve hakemlerin tutumları üzerindeki etkilerini değerlendirir.
- Sorumlu davranışları cesaretlendirmek ve olası suiistimallere imkân tanımamak için gerektiğinde politikalarını revize eder.
- Etik standartlardan ödün vermez. Etik gereklilikler ile ilgili şüphe duyulur ve/veya etik komite raporlarının eksikliği görülürse makaleyi ret etme hakkına sahiptir.
- Su Ürünleri Dergisinin etki faktörünü yükseltmek adına, üstün kaliteli makalelerin yayımlanmasını sağlar.
- Makalelerin dergiye ilk gönderildikleri ve kabul edildikleri tarihlerini yayımlar.
- Şüpheli suiistimal veya tartışmalı yazarlık durumlarında COPE akış şemalarının rehberliğine başvurulur (http://publicationethics.org/flowcharts).
- Yazarlara karşı tarafsızdır. Renk, dil, din, cinsiyet, siyasi görüş, vatandaşlık, etnik köken özellikleri dikkate alınmadan yazının içeriği ve özgünlüğü konusunda değerlendirme yapar.
- Editörlerin yayımlanmak üzere bir makaleyi kabul etme veya reddetme kararları, makalenin önemi, orijinalliği ve açıklığına, çalışmanın geçerliliğine ve derginin görev alanıyla ilgisine dayanır.
- Makale ile ilgili ciddi sorunlar tespit edilmedikçe, editörler gönderileri kabul etme kararlarını tersine çevirmez.
- Makale değerlendirme sürecini takip eder ve zamanında tamamlanmasını sağlar.
- Baş editör, editörlere farklı ülkelerden ve farklı kurumlardan oluşan hakemlerin önerilmesini şiddetle tavsiye eder.
- Değerlendirmelerini kalitesiz ve üslupsuza yürüten, zamanında geri dönüş yapmayan veya tamamlamayan hakemler, dergi hakem listesinden çıkarılır.
- Performansı yüksek hakemlere göre hakem listesini günceller.
- Dergi editörleri gönderilen makalelerin içeriklerini üçüncü kişilerle paylaşmaz.
- Makaleler için konusunda yetkin, uygun niteliklere sahip hakemler seçilir, yazarlar ile hakemler arasında çıkar çatışmalarının olmadığına dikkat eder.
- Hakemlik yapacak uzmanlara işleyiş hakkında ayrıntılı bilgi verir, performanslarını izler, incelemenin yüksek kalitede ve titizlikte yapıldığına dikkat eder.
- Hakemlerin yorumlarını gözden geçirir, hakaret gibi hoş olmayan açıklamalar yoksa yorumların tamamı isimsiz olarak yazarlara gönderilir.
- Hakemlerin yorum ve karar (kabul, ret, minor revizyon, major revizyon) önerisini de dikkate alarak, karar verir. Ancak son kararın baş editörde olduğu unutulmamalıdır.
- Editörler kendisi ve aile üyesi tarafından yazılmış eserler hakkında karar vermez. Bu türden yazılar için olağan işleyiş uygulanır. İlgili yazar dergideki değerlendirme sürecine dâhil edilmeden işleme devam edilir.
- Editör değişikliği olduğunda, yeni editör bir önceki editörün aldığı bir kararı önemli bir durum olmadıkça değiştirmez.
- Dergi sahibi/yayıncısı makalelerin değerlendirme süreçlerinde ve kararlarında editörlere müdahale etmez.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Hakemlerin aşağıda beyan edilen etik sorumluluklara uymaları beklenir:
- Hakemler kendi uzmanlık alanları doğrultusunda gönderilen makaleyi incelemeyi kabul eder, aksi takdirde zaman geçirmeden editörü bilgilendirmelidir.
- İlk defa hakemlik yapacak olanlar Publons’un (https://publons.com/community/academy/) hakemlik bilgilendirme modüllerini inceleyebilirler.
- Editör tarafından hakem daveti yapıldığında çok önemli bir gerekçe yoksa görevi kabul etmesi beklenir.
- Makale objektif, tarafsız, adil ve gizlilik içinde değerlendirilmelidir.
- Makale değerlendirmesi veya içeriği hakkındaki bilgiler başka kişiler ile paylaşılmamalı ve yazarla doğrudan bağlantıya geçilmemelidir
- Hakemler herhangi bir çıkar çatışması fark ederlerse, editörle iletişime geçmelidir. Kendisi ile ilgili bir çıkar çatışması söz konusu olduğunda ilgili makaleyi gözden geçirmeyi reddetmelidirler.
- Yayınlanmamış makalelerin içerikleri kişisel çıkarlar doğrultusunda kullanılmamalıdır. Ancak yayınlanan makaleler uygun bir şekilde atıf yaparak kullanabilirler.
Makalelerin değerlendirilmesi aşağıdaki temel kriterlere uygunluğu kontrol edilerek yapılmalıdır:
 Çalışma bilime katkısı bakımından özgün değerde olmalıdır.
 Makale başlığı içerik ile uyumlu olmalıdır.
 Özet araştırmayı ve varılan sonucu yansıtmalıdır.
 Materyal ve Metot bölümü çalışma amacı için iyi planlanmış olmalıdır.
 İstatistiki yöntemler ve analizler çalışmaya uygun ve yeterli olmalıdır.
 Hayvan ve insan deneyleri varsa, etik standartlara uygun olmalı ve detay bilgilerin Materyal ve Metot bölümünde verilmelidir.
 Bulgular materyal ve metoda göre doğru açıklanmalıdır.
 Şekil ve Tablolar uygun ve anlaşılır bir şekilde düzenlenmelidir.
 Tartışma bölümünde bulguların tamamı saygın ve güncel yayınlarla tartışılıp yorumlanmalıdır.
 Çalışmanın önemini vurgulayan varılan sonuç açık ve anlaşılabilir bir şekilde ortaya konmalıdır.
 Çalışmada yararlanılan her türlü destek ve katkıya teşekkür bölümünde yer verilmelidir.
 Kaynaklar(literatür) güncel ve çalışmanın konusu ile alakalı olmalıdır.
 Makale başvuru türü (araştırma makalesi, derleme, kısa araştırma, teknik not, rapor ) gönderilen makale ile uyumlu olmalıdır.

- Hakemlerin düzeltmesi yapılan makaleyi tekrar incelemesi ve düzeltmelerin yapılıp yapılmadığını kontrol etmesi beklenir.
- Hakem değerlendirmeleri bilimsel ve yapıcı yönde olmalı, önerilerin üslubu kibar ve nazik dille yapılmalıdır.
- Makalelerin orijinalliğine ve intihal konularına çok dikkatli etmelidir. Hakem intihal konularında çok dikkatli olmalı, şüphelenme durumlarında alan editörü ve baş editör derhal bilgilendirilmelidir.
- Hakem kendi eserlerine atıf yapılmasını önerdiğinde gerçekten makale konusu ile doğrudan ilgili olmalı, kişisel çıkarlar gözetilmemelidir.
- Hakemler makalenin kabul edilebilirliği konusunda öneride bulunabilir. Ancak son kararın editörlerde ve baş editörde olduğunu bilmelidir.

Yazarların Etik Sorumlulukları
Su Ürünleri Dergisi, tüm yazarların makaleye katkı verdiğini, içeriği bildiklerini ve dergiye gönderilmesinde hem fikir olduklarını varsayar. Dergiye makale gönderildiğinde aşağıdaki prensiplere uyulması önerilir.

Yazarlar, dergiye ve kendilerine duyulan güveni zedeleyecek, bilimsel çalışmalara ve yazarlığın profesyonelliğine yakışmayan çalışmalarını yanlış beyan etmekten kaçınmalıdır. Bilimsel ve etik sorumluluklar yazarlara aittir.

Yazarlar makalelerinin Su Ürünleri Dergisi Yayın İlkelerine ve aşağıda belirtilen etik kurallarına uygun olduğunu kabul ve beyan ederler.
- Makale orijinal olmalıdır. Elde edilen verilerin sonuçları objektif olarak tartışılmalı ve çalışmanın önemi ortaya konmalıdır.
- Makalede uydurma veya hileli veriler olmamalıdır.
- Makale birden fazla dergiye eşzamanlı olarak değerlendirme için gönderilmemelidir.
- Makale daha önce başka bilimsel dergide yayımlanmamalıdır. Kendi kendine intihal konusunda dikkatli olunmalı, materyallerinin tekrar kullanımında şeffaf olunmalıdır.
- Bir çalışma parçalara ayrılarak (dilimlenerek) farklı dergilere veya aynı dergiye gönderilmemelidir.
- Yazar başkalarına ait hiçbir metni, şekli, tabloyu veya veriyi kendisininmiş gibi (intihal) sunmamalıdır. Dergi intihal taraması yapabilir.
- Yazarlar başkalarının sözlerine veya çalışmalarını kullanmışsa, bunun uygun bir şekilde alıntı yapıldığından emin olmalıdır.
- Makalelerde çalışma konusunu destekleyen uygun kaynaklara atıfta bulunmalıdır.
- Aynı dergide yayınlanan makalelere gereksiz atıflar, aşırı öz atıflar, birkaç yazar arasında atıf yapmak için koordineli çabalar ve diğer atıf manipülasyonlar yapılmamalıdır.
- Alıntı manipülasyonu tespit edildiğinde makale reddedilir.
- Yazarlar, orijinal bir çalışmadan alıntı yapan bir makale yerine orjinal makaleye atıf yapmalıdır.
- Alıntının makaleyi destekleyen doğru alıntı olduğundan emin olmalıdır.
- Yazarlar, okumadıkları kaynağı alıntı yapmamalıdır.
- Mümkün olduğunca hakem incelemesinden geçmiş kaynaklara atıf yapılmalıdır.
- Tüm yazar adları ve adres bilgileri (kurum, e-posta, Orcid) gönderi üzerinde görünmelidir. Tüm bilgiler güncel ve doğru olmalıdır.
- Makaledeki tüm yazarlar bilimsel çalışmaya yeterince katkıda bulunmuş olmalı, sorumluluğu ve hesap vermeyi paylaşabilmelidir. Aralarında çıkar çatışması olmamalıdır.
- Makale gönderilmeden önce sorumlu yazar tüm ortak yazarlardan gönderme izni almış olmalıdır.
- Makalede sunulan sonuçların geçerliliğini doğrulamak için yazardan talep edildiğinde ilgili belgeler veya veriler (ham veriler, örnekler, kayıtlar, vb.) sunulmalıdır.
- Yazarlardan hakem görüşleri doğrultusunda düzeltme istendiğinde, zamanında tamamlamalıdır. Aynı fikirde olmadığı öneriler için mutlaka gerekçeli görüş bildirmelidir.
- Hakem kontrollerini kolaylaştırmak ve hızlandırmak için makale üzerinde yapılan düzeltmeler listelenmelidir.
- Düzeltme için gönderilen yazıda sadece editör ve hakem görüşleri doğrultusunda revizyon yapılmalıdır. Yayın üzerinde gerekli düzeltmeler dışında herhangi bir değişiklik (yeni bilgiler, şekiller, tablolar vb.) yapılmamalıdır. Ancak yazar tarafından çok önemli bir hata tespit edilirse, derhal baş editöre / editöre haber verilmelidir.
- Yazarlar, yayınladıkları makalelerinde önemli bir hata tespit ederlerse düzeltmekle yükümlüdürler. Yazar(lar) dergi ile iletişime geçmeli ve hatayı açıklamalıdır. Bu bir düzeltme veya geri çekme olabilir.
- Yanlış davranış veya sahtekârlık iddiası varsa ve makale değerlendirme aşamasındaysa reddedilebilir. Makale çevrimiçi olarak yayınlanmışsa, makale ile birlikte bir hata mesajı da yayınlanır veya makalenin geri çekilmesi sağlanır. Her iki durum için bir hata veya geri çekme notu sunulur. Yazarın(ların) kurumu bilgilendirilir.
- Araştırmanın desteklenmesi ve/veya makalenin hazırlanması için sağlanan her türlü mali destek belirtilmelidir. Araştırmanın yürütülmesinde ve/veya makalenin hazırlanması/yazılması, dil yazım kontrolü, verilerin toplanması ve analizi, makale yazımı gibi aşamalarda makale yazarları dışındaki kişilerden alınan her türlü destek belirtilmelidir.
- Makaleye katkıda bulunan ancak yazarlık düzeyi için tüm kriterleri karşılamayan katılımcılar, teşekkür bölümünde gösterilmelidir.
- Yazarlık Katkısı, Çıkar Çatışması Beyanı, Etik Onay, Veri Kullanılabilirliği makalelere Teşekkür ve Maddi Destek bölümünden sonra mutlaka yazılmalıdır. 

Yazarlıkta Değişiklikler
Gönderim anında yazar(lar)ın bilgileri, ilgili yazar ve yazarların sırası doğru olmalıdır. Yazar sırasının değiştirilmesi, revizyon aşamalarında ekleme / silme yapılmasına izin verilmez. Ancak nadir durumlarda detaylı ve kabul edilebilir nedenler sunulduğunda uygulanabilir. Tüm yazarlar ekleme, çıkarma veya yeniden düzenleme için aynı fikirde olmalıdır. Makale kabul edildikten sonra yazarlarda değişiklik yapılamaz.

Hayvan/İnsan Hakları ve Etik
Gönderilen makale hayvan ve insan deneklerin kullanımını içeriyorsa, yazarlar makale çalışmalarını ilgili yasa ve yönergelere uygun olarak yürüttüklerini ve yetkili kurumsal komite(ler)in onayını aldıklarını kanıtlamalıdır. Dergi talep ettiğinde izin belgelerinin kopyası sağlanmalıdır. Makalenin Materyal ve Metod bölümünde bu konu için ayrı bir açıklama yapılmalıdır.
Makale araştırmasında yürütülen tüm hayvan ve insan deneyleri ARRIVE kılavuzları, 2010/63/EU yönergesi, Dünya Tabipler Birliği Etik Kodu (Helsinki Beyannamesi) ve ulusal Hayvan Deneyleri Etik Kurulları (HADMEK, HADYEK) ile uyumlu olmalıdır.

“Etik Kurul İzin Belgesi” gereken durumlar:
 İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanıldığı araştırmalar,
 Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar,
 Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar için etik kurul izin belgesi gereklidir.
- Başkalarına ait ölçek, anket, fotoğrafların kullanımı için sahiplerinden de izin alınması ve belirtilmesi istenir.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Nesli Tükenme Riski Altındaki Türleri İçeren Araştırmalara İlişkin Politika Bildirimi ve IUCN'nin Tehdit Altındaki Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Ticaretine İlişkin Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Liste Endeksi'ne yazarların uyması önerilir.
- Çalışmada, yüksek tehlikeleri olan kimyasallar kullanıldı ise uygunluk beyanları gerekli olup makalede açık ve net tanımlanmalıdır.
- Yazarlar “Telif Hakkı Bildirim Formu”’nda bildirilen koşulları kabul ederler.

Çıkar/Rekabet Çatışmaları Beyanı
Yazarlar, çalışmalarını olumsuz etkileyebilecek herhangi bir kuruluş/organizasyon veya kişi ile mali veya kişisel ilişkileri varsa bunu kapak mektubunda /editöre beyan etmelidir.
Yazarlar potansiyel çıkar çatışması durumunda “ Yazarlar aşağıdaki mali çıkarları/kişisel ilişkileri potansiyel rekabet çıkarlar olabileceğini beyan eder” , çıkar çatışması yoksa “ Yazarlar araştırmalarını (makaleyi) etkileyebilecek bilinen bir finansal (mali) veya kişisel bir çatışmanın olmadığını beyan eder” açıklamasını yapmalıdır.

Makale Gönderim Beyanı ve Doğrulama
Sorumlu yazar, bir makale gönderirken aşağıdaki kapak mektubu örneğini baş editöre göndermelidir:
“Su Ürünleri Dergisi'nde yayınlanması için "...." başlıklı yazıyı gönderiyorum. Yazar olarak listelenen tüm kişiler makaleyi okumuş, yazının hazırlanmasına katkıda bulunmuş ve verilerin orijinalliğini, geçerliliğini, yasal uygunluğunu ve yorumlanmasını onaylamış ve Su Ürünleri Dergisi'ne gönderilmesini kabul etmişlerdir. Makalenin hazırlanmasına listelenen yazarların dışında başka kişilerin önemli bir katkısı olmamıştır. Makale yayınlanmak üzere başka bir yere gönderilmemiş, tamamen veya kısmen başka bir yerde İngilizce veya başka bir dilde yayınlanmamıştır. Makalede kopyalama, dilimleme, intihal yapılmamıştır. Bu makale içindeki bilgilerin kullanımından doğacak herhangi bir sonuçtan veya tarafımızca yapılan hatalardan yayıncı ve editörlerin sorumlu olmayacağı konusunda hem fikiriz. Ortak yazarlar adına makaleyi ekte göndererek yukarıda belirtilen tüm şartları kabul ediyorum.”

İçerik Kullanılabilirliği
Makaleler açık erişimlidir ve kullanımı ücretsizdir. Yayınlanan makaleler kalıcı olarak arşivlenir. Dergide yayınlanan bir makalenin kullanılmasında uygun atıf yapılması gereklidir.