Seasonal variation of meat yield and nutritional composition of sea snail (Rapana venosa Valenciennes, 1846 ) captured from Eastern Black Sea Region
Öz
In this study,
changes in meat yield, nutritional and fatty acid composition depending on
seasons of sea snail (Rapana venosa)
captured commercially in the Eastern Black Sea Region were investigated. The
samples were collected from total twelve stations in Giresun, Trabzon, Rize and
Artvin by scuba and free diving. Sea snail length and weight ranged from 52.85
to 74.27 mm, and from 66.71 to 78.97 g. Meat yields (%) in summer and autumn
were higher than spring and winter. Average meat yields were determined as
19.50 %. Amounts of dry matter, crude ash, crude protein and crude fat percent
in biochemical parameters were changed depending on seasons and stations,
minimum - maximum values of the seasons were found as 23.87-25.36 %, 2.23-2.35
%, 15.36-17.16 %, 0.46-0.73 %, respectively. The lowest and highest seasonal
average ratio of palmitic (C16:0) and stearic (C18:0) acids in saturated fatty
acids (SFA) were determined in summer and winter, respectively. There were no
statistical differences (p>0.05) among seasonal changes in total saturated
fatty acid (SFA) values. Total monounsaturated fatty acid (ΣMUFA) values ranged
from 30.45 mg/100g to 54.84 mg/100g, and values in summer and spring had
statistically significant difference (p<0.05) from other seasonal values.
The highest value among fatty acid groups was found in polyunsaturated fatty
acid (PUFA) as 119.05 mg/100g. Arachidonic (C20:4n6), eicosapentaenoic
(C20:5n3) and docosahexaenoic (C22:6n3) acids had highest values in PUFA.
Changes in eicosapentaenoic acid (EPA) and docosahexaenoic acid (DHA) values in
summer and autumn were statistically different (p<0.05) from other seasonal
values. While total EPA+DHA values were between 27.40 and 93.42 mg/100 g,
Σn6/Σn3 ratio was found as 1.10 and 0.90. In conclusion, it was determined that
nutritional composition of sea snail in Eastern Black Sea Region was affected
by differences between station and seasonal changes.
Anahtar Kelimeler
Sea snail Rapana venosa meat yield fatty acid composition Black Sea
Kaynakça
- AOAC (1990). Official methods of analysis (15th ed.) Williams S. (ed). Association of Official Analytical Chemists, Washington, USA.
- Arslan, G. (2009). Farklı işleme tekniklerinin deniz salyangozunun (Rapana venosa, Valenciennes, 1846) besin bileşimi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 125s.
- Atasaral, Ş. (2005). Akdeniz midyesi'nin (Mytilus galloprovincialis, Lam., 1819) Doğu Karadeniz'de yetiştiricilik potansiyelinin irdelenmesi: Larva yerleşimi ve büyüme özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 68 s.
- Bilecik, N. (1990). Deniz salyangozu “R. venosa’nın Türkiye’nin Karadeniz Sahillerin Dağılışı ve Karadeniz Balıkçılığına Etkisi. TOKB Bodrum Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
- Carpene, E., Serra, R., Manera, M. & Isani, G. (1999). Seasonal changes of zinc, copper, and iron in gilthead sea bream (Sparus aurata) fed fortified diets. Biological Trace Element Research, 69(2), 121-139. doi: 10.1007/Bf02783864
- Ciuhcin, V.D. (1984). Ecology of the Gastropod Molluscs of the Black Sea. Academy of Sciences of the USSR, Kiev Naukova Dumka.
- Çelik, M.Y., Çulha, S.T., Çulha, M., Yıldız, H., Acarlı, S., Celik, İ. & Çelik, P. (2014). Comparative study on biochemical composition of some edible marine molluscs at Çanakkale coasts, Turkey. Indian Journal of Geo-Marine Sciences, 43(4): 601-606.
- Düzgüneş, E., Ünsal, S. & Feyzioğlu, M. (1992). Doğu Karadeniz’deki deniz salyangozu Rapana thomasiana Gross., 1861 Stoklarının Tahmini, Proje Raporu; Proje No: DEBAG 143/6, KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Trabzon.
- Düzgüneş, E., Sağlam, H., Feyzioğlu, A.M. & Şahin, C. (1996). Doğu Karadeniz’de deniz salyangozu (Rapana thomasiana)’nun bazı üreme özelliklerinin belirlenmesi, XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi 1996 (351-359 s), İstanbul, Türkiye: Özet Kitapçığı.
- Genç, G. (1987). Karadeniz’deki deniz salyangozlarının (Rapana venosa val, 1846) biyolojisi, et verimi ve etin kimyasal yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, Türkiye, 102 s.
- Gökçe, M.A., Tasbozan, O., Çelik, M. & Tabakoglu, S.S. (2004). Seasonal variations in proximate and fatty acid compositions of female ommon sole (Solea solea). Food Chemistry, 88: 419-423. doi: 10.4194/1303-2712-v13_4_06
- Güner, S., Dincer, B., Alemdag, N., Colak, A. & Tüfekci, M. (1998). Proximate composition and selected mineral content of commercially important fish species from the Black Sea. Journal of the Science of Food and Agriculture, 78: 337-342. doi:10.1002/(SICI)1097
- Kolsarıcı, N. & Ertaş, H.A. (1989). Karadeniz’de avlanan deniz salyangozu (Raphana tomasiana crosse)’nun kimyasal bileşimi üzerine araştırma. Gıda, 14(2): 67-69.
- Merdzhanova, A., Dobreva, D.A., Stancheva, M. & Makedonski, L. (2014). Fat soluble vitamins and fatty acid composition of wild black sea mussel, rapana and shrimp. Ovidius University Annals of Chemistry, 25(1): 15-23. doi: 10.2478/auoc-2014-0003
- Özgür, N. (2005). Kurbağa (Rana spp.) bacağının füme olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 156 s.
- Prodanov, K., Konsulova, T. & Tadorova, V. (1995). Growth rate of Rapana thomasiana (Gastrapoda) along Bulgarian Black Sea coast. XXXIV Congress of CIESM 1995, Malta.
- Sağlam, H., Düzgüneş, E., Kutlu, S., Dağtekin, M., Başçınar, N.S., Selen, H. & Şahin, A. (2008). Deniz Salyangozu Avcılığında Direce Alternatif Farklı Tuzak Modellerinin Geliştirilmesi. Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitü Müdürlüğü Proje Raporu, Trabzon, 94 s.
- Sokal, R.R. & Rohlf, F.J. (1987). Introduction to biostatistics. 2nd ed., W.H. Freeman and Company, New York, USA.
- Sümbüloğlu, K. & Sümbüloğlu, V. (2000). Biyoistatistik, Hatiboğlu Yayınları, Ankara.
- Tufan, B., Koral, S. & Köse, S. (2011). Changes during fishing season in the fat content and fatty acid profile of edible muscle, liver and gonads of anchovy (Engraulis encrasicolus) caught in the Turkish Black Sea. International Journal of Food Science and Technology, 46(4): 800-810. doi: 10.1111/j.1365-2621.2011.02562.x
- Tufan B., Koral S. & Kose, S. (2013). The variations in proximate chemical composition and fatty acid profile in different parts of the thornback ray (Raja clavata) caught from Black Sea, Turkey, Journal of Aquatic Food Product Technology, 22: 83-95. doi: /10.1080/10498850.2011.625593
- TUİK, 2014. Su ürünleri istatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
- Weihrauch, J.L., Posati, L.P., Anderson, B.A. & Exler, J. (1975). Lipid conversion factors for calculating fatty acid contents of foods. Journal of the American Chemists’ Society, 54: 36-40.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nden avlanan deniz salyangozunun (Rapana venosa Valenciennes, 1846) et verimi ve besin kompozisyonundaki mevsimsel değişim
Öz
Bu çalışmada Doğu
Karadeniz Bölgesinde ticari olarak avcılığı yapılan deniz salyangozunun (Rapana venosa) mevsime bağlı olarak et
verimi, besin ve yağ asidi kompozisyonundaki değişimler incelenmiştir. Giresun,
Trabzon, Rize ve Artvin illerindeki toplam 12 istasyondan tüplü ve serbest
dalış yöntemi ile örneklemeler yapılmıştır. Deniz salyangozlarının % net et
verimleri yaz ve sonbahar mevsimlerinde ilkbahar ve kış mevsimlerine göre daha
yüksek tespit edilmiştir. Dört mevsimin genel ortalaması ise % 19,50 olarak
saptanmıştır. Biyokimyasal parametrelerden % kuru madde, % ham kül, % ham
protein ve % ham yağ miktarı mevsimlere ve istasyonlara bağlı olarak
değişiklikler göstermekle beraber mevsimlere göre elde edilen minimum ve
maksimum değerler sırasıyla % 23,87-25,36, % 2,23-2,35, % 15,36-17,16, %
0,46-0,73 olarak bulunmuştur. Doymuş yağ asitleri grubundaki mevsimsel
ortalamalarda palmitik (C16:0) ve stearik asit (C18:0) değerleri en düşük
oranda yaz mevsiminde en yüksek oranda ise kış mevsiminde tespit edilmiştir.
Toplam doymuş yağ asitlerindeki (ΣDYA) mevsimsel değişimin istatistiki açıdan
önemli (p>0.05) olmadığı gözlenmiştir. Toplam tekli doymamış yağ asidi
(ΣTDYA) miktarları 30,45 mg/100g ile 54,84 mg/100g arasında değişim göstermiş
olup yaz ve ilkbahar mevsimlerinde bulunan değerler diğer mevsimlerden elde
edilen değerler ile karşılaştırdığında farkın önemli (p<0.05) olduğu tespit
edilmiştir. Yağ asidi grupları arasında en yüksek miktar 119,05 mg/100g değeri
ile ÇDYA grubunda bulunmuştur. Bu grupta en yüksek miktarlar arişidonik
(C20:4n6), eikosapentaenoik (C20:5n3), dokosahegzaenoik (C22:6n3) asitlerde
tespit edilmiştir. Yaz ve sonbahar mevsimlerinde EPA ve DHA miktarlarındaki
değişim istatistiki açıdan diğer mevsimlerle karşılaştırıldığında farkın önemli
(p<0,05) olduğu bulunmuştur. Toplam EPA+DHA miktarı ise 27,40 ile 93,42
mg/100g arasında olup Σn6/Σn3 oranı ise 1,10 ile 0,90 arasında değişmiştir.
Çalışma neticesinde Doğu Karadeniz Bölgesindeki deniz salyangozunun besin kompozisyonu
üzerine istasyonlar arası farklılığın ve mevsimsel değişimlerin etkileri olduğu
belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Deniz salyangozu Rapana venosa et verimi yağ asidi kompozisyonu Doğu Karadeniz
Kaynakça
- AOAC (1990). Official methods of analysis (15th ed.) Williams S. (ed). Association of Official Analytical Chemists, Washington, USA.
- Arslan, G. (2009). Farklı işleme tekniklerinin deniz salyangozunun (Rapana venosa, Valenciennes, 1846) besin bileşimi üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 125s.
- Atasaral, Ş. (2005). Akdeniz midyesi'nin (Mytilus galloprovincialis, Lam., 1819) Doğu Karadeniz'de yetiştiricilik potansiyelinin irdelenmesi: Larva yerleşimi ve büyüme özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, Türkiye, 68 s.
- Bilecik, N. (1990). Deniz salyangozu “R. venosa’nın Türkiye’nin Karadeniz Sahillerin Dağılışı ve Karadeniz Balıkçılığına Etkisi. TOKB Bodrum Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Yayınları.
- Carpene, E., Serra, R., Manera, M. & Isani, G. (1999). Seasonal changes of zinc, copper, and iron in gilthead sea bream (Sparus aurata) fed fortified diets. Biological Trace Element Research, 69(2), 121-139. doi: 10.1007/Bf02783864
- Ciuhcin, V.D. (1984). Ecology of the Gastropod Molluscs of the Black Sea. Academy of Sciences of the USSR, Kiev Naukova Dumka.
- Çelik, M.Y., Çulha, S.T., Çulha, M., Yıldız, H., Acarlı, S., Celik, İ. & Çelik, P. (2014). Comparative study on biochemical composition of some edible marine molluscs at Çanakkale coasts, Turkey. Indian Journal of Geo-Marine Sciences, 43(4): 601-606.
- Düzgüneş, E., Ünsal, S. & Feyzioğlu, M. (1992). Doğu Karadeniz’deki deniz salyangozu Rapana thomasiana Gross., 1861 Stoklarının Tahmini, Proje Raporu; Proje No: DEBAG 143/6, KTÜ, Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi, Trabzon.
- Düzgüneş, E., Sağlam, H., Feyzioğlu, A.M. & Şahin, C. (1996). Doğu Karadeniz’de deniz salyangozu (Rapana thomasiana)’nun bazı üreme özelliklerinin belirlenmesi, XIII. Ulusal Biyoloji Kongresi 1996 (351-359 s), İstanbul, Türkiye: Özet Kitapçığı.
- Genç, G. (1987). Karadeniz’deki deniz salyangozlarının (Rapana venosa val, 1846) biyolojisi, et verimi ve etin kimyasal yapısı. Yüksek Lisans Tezi. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun, Türkiye, 102 s.
- Gökçe, M.A., Tasbozan, O., Çelik, M. & Tabakoglu, S.S. (2004). Seasonal variations in proximate and fatty acid compositions of female ommon sole (Solea solea). Food Chemistry, 88: 419-423. doi: 10.4194/1303-2712-v13_4_06
- Güner, S., Dincer, B., Alemdag, N., Colak, A. & Tüfekci, M. (1998). Proximate composition and selected mineral content of commercially important fish species from the Black Sea. Journal of the Science of Food and Agriculture, 78: 337-342. doi:10.1002/(SICI)1097
- Kolsarıcı, N. & Ertaş, H.A. (1989). Karadeniz’de avlanan deniz salyangozu (Raphana tomasiana crosse)’nun kimyasal bileşimi üzerine araştırma. Gıda, 14(2): 67-69.
- Merdzhanova, A., Dobreva, D.A., Stancheva, M. & Makedonski, L. (2014). Fat soluble vitamins and fatty acid composition of wild black sea mussel, rapana and shrimp. Ovidius University Annals of Chemistry, 25(1): 15-23. doi: 10.2478/auoc-2014-0003
- Özgür, N. (2005). Kurbağa (Rana spp.) bacağının füme olarak değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 156 s.
- Prodanov, K., Konsulova, T. & Tadorova, V. (1995). Growth rate of Rapana thomasiana (Gastrapoda) along Bulgarian Black Sea coast. XXXIV Congress of CIESM 1995, Malta.
- Sağlam, H., Düzgüneş, E., Kutlu, S., Dağtekin, M., Başçınar, N.S., Selen, H. & Şahin, A. (2008). Deniz Salyangozu Avcılığında Direce Alternatif Farklı Tuzak Modellerinin Geliştirilmesi. Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitü Müdürlüğü Proje Raporu, Trabzon, 94 s.
- Sokal, R.R. & Rohlf, F.J. (1987). Introduction to biostatistics. 2nd ed., W.H. Freeman and Company, New York, USA.
- Sümbüloğlu, K. & Sümbüloğlu, V. (2000). Biyoistatistik, Hatiboğlu Yayınları, Ankara.
- Tufan, B., Koral, S. & Köse, S. (2011). Changes during fishing season in the fat content and fatty acid profile of edible muscle, liver and gonads of anchovy (Engraulis encrasicolus) caught in the Turkish Black Sea. International Journal of Food Science and Technology, 46(4): 800-810. doi: 10.1111/j.1365-2621.2011.02562.x
- Tufan B., Koral S. & Kose, S. (2013). The variations in proximate chemical composition and fatty acid profile in different parts of the thornback ray (Raja clavata) caught from Black Sea, Turkey, Journal of Aquatic Food Product Technology, 22: 83-95. doi: /10.1080/10498850.2011.625593
- TUİK, 2014. Su ürünleri istatistikleri, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara.
- Weihrauch, J.L., Posati, L.P., Anderson, B.A. & Exler, J. (1975). Lipid conversion factors for calculating fatty acid contents of foods. Journal of the American Chemists’ Society, 54: 36-40.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Şubat 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Ekim 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017Cilt: 34 Sayı: 1 |