DİVAN EDEBİYATINDA LEB-DEĞMEZ SANATIYLA YAZILAN GAZELLER
Abstract
Leb-değmez, harf oyunlarına dayalı bir edebî sanat olup içerisinde hurûf-ı meşeviyyeyi yani dudak ve dış-dudak ünsüzlerini (b, p, m, v, f) bulundurmayan kelimelerle yazılan şiirlere verilen addır. Edebiyatımızda en fazla halk şairleri tarafından rağbet görmüş bu sanatın âşık edebiyatında önemli bir fonksiyonu vardır. Leb-değmez, şair atışmalarında bir hüner göstergesi olmuş ve irticalen söylenmesi ile daha fazla değer kazanmıştır.
Bu çalışmada leb-değmez sanatının divan edebiyatındaki yeri ele alınmış olup, ilk olarak hangi asırda ve hangi şairde görüldüğü tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu konuyla ilgili olarak araştırmacıların yalnızca Ahmed Remzî’nin gazeli üzerinde durması ve başka örneklerinin tespit edilememiş olması; divan edebiyatında leb-değmezin olmadığı ve halk şiirinin divan şiirine tesiriyle ancak divan şiirinin son dönemlerinde görüldüğü intibaı uyandırmıştır. Yapılan yüzlerce divan incelemesiyle Remzî’nin gazeli dışında, toplam dört şaire ait on yeni leb-değmez gazeli tespit edilmiş ve bu manzumelerden hareketle divan şiirindeki leb-değmez sanatıyla ilgili bazı sonuçlara ulaşılmıştır.
Keywords
References
- Adıgüzel, Niyazi (2008). “Edirneli Ahmet Bâdî’nin “Riyâz-ı Belde-i Edirne” Adlı Eserinin Tezkire Kısmı” Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne
- Çelik, Hatice (2010). “Bendî Mustafa Baba Dîvânı” Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum
- Derdiyok, Çetin (1988). “Cemâlî Dîvânı, İnceleme-Metin” Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
- Karagöz, Sevinç (2004). “Feyzî Efendi Dîvânı” Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya
- Karataş, Turan (2001). “Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü” İstanbul: Perşembe Kitapları
- Sakaoğlu, Saim ve Alptekin, Ali Berat (2008). “Türk Saz Şiiri Antolojisi, 14-21. Yüzyıllar” Ankara: Akçağ Yayınları
- Saraç, M. A. Yekta (2007). “Klasik Edebiyat Bilgisi Belâgat” İstanbul: 3F Yayınevi
- Yardımcı, Mehmet (2004). “Başlangıçtan Günümüze Türk Halk Şiiri” Ankara: Ürün Yayınları
Abstract
References
- Adıgüzel, Niyazi (2008). “Edirneli Ahmet Bâdî’nin “Riyâz-ı Belde-i Edirne” Adlı Eserinin Tezkire Kısmı” Doktora Tezi, Trakya Üniversitesi, Edirne
- Çelik, Hatice (2010). “Bendî Mustafa Baba Dîvânı” Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum
- Derdiyok, Çetin (1988). “Cemâlî Dîvânı, İnceleme-Metin” Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
- Karagöz, Sevinç (2004). “Feyzî Efendi Dîvânı” Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya
- Karataş, Turan (2001). “Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü” İstanbul: Perşembe Kitapları
- Sakaoğlu, Saim ve Alptekin, Ali Berat (2008). “Türk Saz Şiiri Antolojisi, 14-21. Yüzyıllar” Ankara: Akçağ Yayınları
- Saraç, M. A. Yekta (2007). “Klasik Edebiyat Bilgisi Belâgat” İstanbul: 3F Yayınevi
- Yardımcı, Mehmet (2004). “Başlangıçtan Günümüze Türk Halk Şiiri” Ankara: Ürün Yayınları
Details
| Journal Section | Makaleler |
|---|---|
| Authors | |
| Publication Date | December 18, 2017 |
| Submission Date | November 21, 2017 |
| Published in Issue | Year 2017 Volume: 1 Issue: 2 |
