Anne Babaların Çocuk Edebiyatına Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Ahmet İhsan Kaya; Naime Çevik Güneş

Araştırma Makalesi

An Investigation of Parents' Attitudes Towards Chıldren's Literature in Terms of Varıous Variables

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 24 - 36, 31.12.2023

Ahmet İhsan Kaya Naime Çevik Güneş

Öz

Çocuğun yetişip topluma kazandırılmasında anne ve babalara önemeli görevler düşer. Bu süreçte ebeveynler kendi değerlerini tutumları aracılığıyla aktarmaya çalışır. Bu nedenle ailelerin tutumları oldukça önemelidir. Bunun için anne babaların çocuk edebiyatına karşı olumlu tutum sergilemeleri göz ardı edilmemesi gereken bir olgudur. Bu araştırma, anne babaların çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesini amaçlamaktadır. Araştırma 236 kadın, 66 erkek olmak üzere 302 ebeveynin katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kolay ulaşılabilir durum örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada katılımcıların tutumlarının ölçümü için Karagül (2020) tarafından geliştirilen ‘’Çocuk Edebiyatına Yönelik Tutum Ölçeği’’ kullanılmıştır. Veri toplama aracı, katılıcı ebeveynlere dijital ortamda Google Form aracılığıyla ulaştırılmıştır. Gönüllülük esasına dayanan veri toplama süreci yaklaşık iki haftada tamamlanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler ile t testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (Anova) kullanılmıştır. Hesaplamalar SPSS paket programıyla gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre anne babaların çocuk edebiyatına karşı tutumlarının düşük olduğu, cinsiyet bağlamında çocuk edebiyatına karşı velilerin tutumları arasında anlamlı farkın olmadığı belirlenmiştir. Katılımcıların eğitim düzeyi bağlamında ise tutumlar arasında anlamlı farklılığı olduğu tespit edilmiştir. Eğitim düzeyi yüksek olan ebeveynlerin çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının daha olumlu olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, Çocuk edebiyatına yönelik tutum, Anne baba tutumları

Kaynakça

Alan, Y. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına yönelik görüşleri. Uluslararası Eğitim Araştırmacıları Dergisi, 3(2), 135-147.
Aydoğdu, F. & Dilekmen, M. (2016). Ebeveyn tutumlarının çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 569-585.
Bağcı, H. (2007). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına ve çocuk edebiyatı dersine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 174, 116-134.
Bozkırlı, K. Ç., Er, O. & Peçenek, O. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Language Academy, 11 (2), 138-148.
Büyükkavas Kuran, Ş. & Ersözlü, Z. N. (2009). Sınıf öğretmenlerinin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 1-17.
Creswell, J. W. (2005). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (Second Edition.bs.). Pearson Education, Inc.
Çelepoğlu, A. (2007). Çocuk-edebiyat ve çocuk edebiyatı. Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı. (ed. Yılar, Ö. ve Turan, L.). Pegem Yayıncılık.
Çer, E. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarının tasarım, içerik ve eğitsel özelliklerine yönelik yeterliklerinin incelenmesi. Journal of Language Education and Research, 6(1), 168-186. DOI: https://doi.org/10.31464/jlere.611644
Çevik, A. & Müldür, M. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı farkındalığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1942-1956. DOI: https://doi.org/10.17755/esosder.564082
Dündar, N. & Maden, S. (2019). Velilerin çocuk edebiyatı farkındalıkları ile öğrencilerin okuma alışkanlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1077-1094.
Hasırcı, S. (2017). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatına ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(51), 717-728. DOI:10.17719/jisr.2017.1808
İnce Samur, A. (2018). Öğretmen adaylarının ve öğretmenlerin çocuk edebiyatına ilişkin görüşleri. Journal of Educational Sciences, 6, 231-243.
Karagül, S. (2020). Çocuk edebiyatı’na yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi- ÇEDED, 3(2), 203-226. DOI: 10.47935/ceded.836154.
Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler (35.bs.). Nobel Akademik Yayıncılık.
Kaya, A., Bozaslan, H. & Genç, G. (2012). Üniversite öğrencilerinin anne-baba tutumlarının problem çözme becerilerine, sosyal kaygı düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 208-225.
Kolaç, E., Demir, T., & Karadağ, R. (2012). Öğretmen adaylarının dil eğitiminde çocuk edebiyatı metinlerinin kullanımına yönelik görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161 (161), 195.
Kurt, E. & Arslan, N. (2017). Türkçe öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı eserlerine yönelik görüşleri: Odak grup görüşmesi. International Journal of Language Academy, 5(3), 348- 357.
Maltepe, S. (2009). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı ürünlerini seçebilme yeterlilikleri. Balikesir University Journal of Social Sciences Institute, 12(21), 398-412.
Oğuzkan, F. (2000). Çocuk edebiyatı. Anı Yayıncılık.
Sönmez, M., Durmaz, M., Topçam, A. B. & Çetinkaya, F. Ç. (2021). Sınıf öğretmenlerinin çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 531-542.
Şahin, E. Y., Çelik, G., & Çelik, B. (2012). Anne-babaların çocuk edebiyatı kavramına ilişkin görüşleri (Çanakkale örneği). Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 10(12), 109-125.
Şirin, M. R. (2007), Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış- çocuk edebiyatı nedir ne değildir?. Kök Yayıncılık.
Şirin, M. R. (2012), Çocuk ve ilk gençlik edebiyatı ders notları. Marmara Üniversitesi Türkçe Eğitimi Bölümü (2008-2012).
Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikleri algılama durumları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 339-357.
Tumer, B. K., & Aslışen, E. H. T. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk edebiyatına yönelik tutumlarının incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 179-194.
Türk Dil Kurumu. (1988). Türkçe sözlük. TDK Yayınları.
Ulutaş, A. & Kıymaz, M. S. (2012). Okul öncesi öğretmen adaylarının çocuk edebiyatı dersine ilişkin beklentileri (Adıyaman ili örneği). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 69-81.
Yakar, Y., M. Yılmaz, O. & Arslan, M. A. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının edebiyat ve çocuk edebiyatı kavramlarına ilişkin algıları. Journal of Language and Literature Education, 17, 95‐105. DOI:10.12973/jlle.11.303
Yalçın, A. & Aytaş, G. (2005). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ.
Yılmaz, O. (2016). Türkçe öğretmeni adaylarının çocuk edebiyatı dersine ilişkin düşünceleri üzerine olgubilimsel bir araştırma. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 33-59.