Araştırma Makalesi
Ege Denizi’nde gırgır ağları ile yakalanan bazı pelajik türlere ait av miktarlarının tarihsel analizi
Öz
Hamsi (Engraulis encrasicolus Linnaeus, 1758) hariç tutulduğunda, Türkiye’deki pelajik balıkların nerdeyse yarısı Ege Denizi’nde avlanan gırgır tekneleri ile yakalanmaktadır. Çalışma bu nedenle 1973 ve 2019 yılları arasında Ege bölgesinde avcılık yapan gırgırlarda yakalanan bazı önemli pelajik türlerin av miktarlarını incelemeyi amaçlamıştır. 1990’lı yılların ortaları, sardalyanın (Sardina pilchardus Walbaum, 1792) Ege Denizi ve Türkiye denizlerinde en çok yakalandığı yıllar olup, bu miktar 2000’li yılların ortalarında 10000 tonlar seviyesine gerilemiş ve günümüze kadar bu düzeyde seyretmiştir. Sardalya 2011 yılına kadar Ege’de en fazla yakalanan tür iken bu durum son yıllarda hamsi lehine değişmiştir. Türkiye’de uskumru (Scomber scombrus Linnaeus, 1758), kolyoz (Scomber japonicus Houttuyn, 1782) ve kupez (Boops boops Linnaeus, 1758) gibi türlerin neredeyse tamamı Ege Denizi’nden yakalanmaktadır. Çalışmamızda yukarıda belirtilen türlerin tarihsel süreçteki av miktarları, avcılığı düzenlemek için çıkarılmış olan sirküler ve tebliğlerin yanı sıra uygulamaya sokulan diğer düzenlemelerle ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, bundan sonraki süreçte söz konusu türlerin sürdürülebilir kullanımının önündeki sorunlar ortaya konarak bu sorunlara yönelik çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Teşekkür
Değerli görüş ve katkılarını aldığımız Tarım ve Orman Bakanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü eski çalışanlarından sayın Hamdi Arpa’ya ve ayrıca Ege Bölgesi Gırgır Balıkçıları Derneği yöneticileri ile gırgır reisi Süleyman Canbaz nezdinde tüm Ege’li gırgır balıkçılarına teşekkürü borç biliriz. Bu çalışma, hiçbir kurumun görüşlerini yansıtmayıp sadece yazarların düşüncelerini ifade etmektir
Kaynakça
- Anonim (2018). Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Özel İhtisas Komisyonu Raporu. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara, 307 s.
- Anonim (2020). 5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ. Resmi Gazete, No. 31221.
- Breen, M., Isaksen, B., Ona, E., Pedersen, A.O., Pedersen, G., Saltskår, J., Svardal, B., Tenningen, M., Thomas, P.T., Totland, B., Øvredal, J.T. & Vold, A. (2012). A review of possible mitigation measures for reducing mortality caused by slipping from purse-seine fisheries. ICES CM 2012/C:12.
- Demirel, N., Zengin, M. & Ulman, A. (2020). First large-scale eastern Mediterranean and Black Sea stock assessment reveals a dramatic decline. Frontiers in Marine Sciences, 7: 103. DOI: 10.3389/fmars.2020.00103
- Doyuk, S.A. (2006). Çanakkale Bölgesinde Kullanılan Av Araçlarının Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı, Çanakkale.
- Emirbuyuran, Ö. & Çalık, S. (2016). Samsun-Ordu-Giresun illerinde kullanılan sürükleme ve çevirme ağlarının teknik özellikleri (in Turkish with English abstract). Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2), 49-56.
- Erdem, Y. (2016). Gırgır balıkçılığı ve sorunlar. M. Sezgin, F. Şahin & U. Özsandıkçı (Editörler), Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı (ss 101-107), Sinop: Şimal Ajans.
- Erdem, Y., Özdemir, S., Özsandıkçı, U. & Büyükdeveci, F. (2019). Batı Karadeniz’de (Sinop İli) endüstriyel balıkçılıkta kullanılan ağlar ve teknik özellikleri (in Turkish with English abstract). Türk Denizcilik ve Deniz Bilimleri Dergisi, 5(2), 74-87.
- Gücü, A.C., Genç, Y., Dağtekin, M., Sakınan, S., Ak, O., Ok, M. & Aydın, İ. (2017). On Black Sea anchovy and its fishery. Reviews in Fisheries Science and Aquaculture, 25(3), 230-244. DOI: 10.1080/23308249.2016.1276152
- Hoşsucu, H., Kara, A., Metin, C., Tosunoğlu, Z. & Ulaş, A. (1995). Ege bölgesi gırgır balıkçılığı ve gırgır teknelerinin avlanma verimi (in Turkish with English abstract). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 11(42-43), 17-32.
- Kara, A. (1989). Ege Bölgesi gırgır balıkçılığı üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Canlı Deniz Kaynakları Bölümü Deniz Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.
- Karakulak, F.S., Alıçlı, T.Z. & Oray, I.K. (2002). İstanbul gırgır teknelerinde kullanılan ağ takımların teknik özellikleri üzerine bir araştırma (in Turkish with English abstract). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 19(3-4), 489-495.
- Kasapoğlu, N., Atılgan, E., Özcan-Akpınar, İ., Erbay, M., Gökçe, G., Tosunoğlu, Z., Gücü, A.C., Dereli, H., Ölçek, Z.S., Bal., H., Kalıpçı, Ö., Erkan, S. & Mısır, S. (2020). Işıkla avcılığın sürdürülebilir balıkçılığa etkisi. TAGEM/HAYSUD/2015/A11/P-02/8 Proje Raporu, Trabzon.
- Marçalo, A., Breen, M., Tenningen, M., Onandia, I., Arregi, L. & Gonçalves, J.M.S. (2019). Mitigating slipping-related mortality from purse seine fisheries for small pelagic fish: case studies from European Atlantic waters. In S.S. Uhlmann, C. Ulrich & S.J. Kennelly (Eds.), The European Landing Obligation (pp 297-318). Switzerland: Springer Nature.
- Özbilgin, H., Eryaşar, A.R., Fakıoğlu, Y.E., Kalecik, E., Demir, O. & Saygu, İ. (2015). Türkiye sularında yapılan avlama teknolojisi araştırmaları referans listesi. 18.Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu Bildiri Özet Kitabı. İzmir: Üniversiteliler Kitapevi.
- Paşaoğlu, Y. (2015). İstanbul İlindeki Bir Gırgır Teknesinin 2013-2014 Avlanma Sezonundaki Av Miktarı ve Av Kompozisyonunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı, Sinop.
- Tokaç, A. (1985). İzmir Körfezi’nde kullanılan gırgır ağları üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, İzmir.
- Tosunoğlu, Z., Aydın, C., Metin, G., Kaykaç, M.H. & Düzbastılar, F.O. (2018). İzmir Körfezi gırgır balıkçılığı üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Raporu 2017/SÜF/002, 65 s.
- Tosunoğlu, Z., Düzbastılar, F.O., Kaykaç, M.H., Aydın, C., Metin, G. & Güleç, Ö. (2020). Elek sisteminin İzmir Körfezi sürdürülebilir gırgır balıkçılığına etkisi: tür-boy seçiciliği ve yaşama oranları. Tübitak-118O317 nolu Proje, 112 s.
- Tosunoğlu, Z., Ceyhan, T., Gülec, O., Düzbastılar, F.O., Kaykaç, M.H, Aydın, C. & Metin G. (2021). Effects of lunar phases and other variables on CPUE of European Pilchard, Sardina pilchardus, caught by purse seine in the Eastern Mediterranean. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 21(6), 283-290. DOI: 10.4194/1303-2712-v21_6_03
- Ulman, A., Zengin, M., Demirel, N. & Pauly, D. (2020). The lost fish of Turkey: A recent history of disappeared species and commercial fishery extinctions for the Turkish Marmara and Black Seas. Frontiers in Marine Science, 7: 650. DOI: 10.3389/fmars.2020.00650
- Ünal, V. (2004). Viability of trawl fishing fleet in Foça (the Aegean Sea), Turkey and some advices to Central Management Authority. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 4(2), 93-97.
- Ünal, V. & Göncüoğlu, H. (2012). Fisheries Management in Turkey. A. Tokaç, A.C. Gücü & B. Öztürk (Eds.), The State of The Turkish Fisheries (pp 263-288). İstanbul: Turkish Marine Research Foundation.
- Watson, R., Revenga, C. & Kura, Y. (2006). Fishing gear associated with global marine catches. I Database development. Fisheries Research, 79(2), 97-102. DOI: 10.1016/j.fishres.2006.01.010
An analysis of historical landing data of some pelagic species caught by purse seines in the Aegean Sea
Öz
The fishing activity with purse seines in the Aegean Sea accounts for almost half of the pelagic fish excluding anchovy (Engraulis encrasicolus Linnaeus, 1758) in Turkey. In this study, we aimed to analyse the catch amounts of some important pelagic species caught by Aegean purse seiners between 1973 and 2019. While mid-1990s are the most captured years for the European pilchard (Sardina pilchardus Walbaum, 1792) in Aegean Sea and also Turkish Seas, this amount has decreased at the level of 10000 mt in the mid-2000s and remained similar amounts up to now. Though European pilchard was the most caught species in the Aegean until 2011, this has changed in favour of anchovy in the last decade. Recently, almost all pelagic species such as mackerel (Scomber scombrus Linnaeus, 1758), chub mackerel (Scomber japonicus Houttuyn, 1782) and bogue (Boops boops Linnaeus, 1758) have been caught from the Aegean Sea in Turkey. In the study, the production of these species in the historical period was tried to be associated with the regulations implemented with circulars and notifications, and the problems preventing the sustainable use of these species that were caught by purse seiners were determined and solutions were proposed for the future.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anonim (2018). Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Özel İhtisas Komisyonu Raporu. T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara, 307 s.
- Anonim (2020). 5/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığının Düzenlenmesi Hakkında Tebliğ. Resmi Gazete, No. 31221.
- Breen, M., Isaksen, B., Ona, E., Pedersen, A.O., Pedersen, G., Saltskår, J., Svardal, B., Tenningen, M., Thomas, P.T., Totland, B., Øvredal, J.T. & Vold, A. (2012). A review of possible mitigation measures for reducing mortality caused by slipping from purse-seine fisheries. ICES CM 2012/C:12.
- Demirel, N., Zengin, M. & Ulman, A. (2020). First large-scale eastern Mediterranean and Black Sea stock assessment reveals a dramatic decline. Frontiers in Marine Sciences, 7: 103. DOI: 10.3389/fmars.2020.00103
- Doyuk, S.A. (2006). Çanakkale Bölgesinde Kullanılan Av Araçlarının Teknik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Çalışma. Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı, Çanakkale.
- Emirbuyuran, Ö. & Çalık, S. (2016). Samsun-Ordu-Giresun illerinde kullanılan sürükleme ve çevirme ağlarının teknik özellikleri (in Turkish with English abstract). Anadolu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2), 49-56.
- Erdem, Y. (2016). Gırgır balıkçılığı ve sorunlar. M. Sezgin, F. Şahin & U. Özsandıkçı (Editörler), Karadeniz ve Balıkçılık Çalıştayı (ss 101-107), Sinop: Şimal Ajans.
- Erdem, Y., Özdemir, S., Özsandıkçı, U. & Büyükdeveci, F. (2019). Batı Karadeniz’de (Sinop İli) endüstriyel balıkçılıkta kullanılan ağlar ve teknik özellikleri (in Turkish with English abstract). Türk Denizcilik ve Deniz Bilimleri Dergisi, 5(2), 74-87.
- Gücü, A.C., Genç, Y., Dağtekin, M., Sakınan, S., Ak, O., Ok, M. & Aydın, İ. (2017). On Black Sea anchovy and its fishery. Reviews in Fisheries Science and Aquaculture, 25(3), 230-244. DOI: 10.1080/23308249.2016.1276152
- Hoşsucu, H., Kara, A., Metin, C., Tosunoğlu, Z. & Ulaş, A. (1995). Ege bölgesi gırgır balıkçılığı ve gırgır teknelerinin avlanma verimi (in Turkish with English abstract). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 11(42-43), 17-32.
- Kara, A. (1989). Ege Bölgesi gırgır balıkçılığı üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Canlı Deniz Kaynakları Bölümü Deniz Bilimleri Anabilim Dalı, İzmir.
- Karakulak, F.S., Alıçlı, T.Z. & Oray, I.K. (2002). İstanbul gırgır teknelerinde kullanılan ağ takımların teknik özellikleri üzerine bir araştırma (in Turkish with English abstract). Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 19(3-4), 489-495.
- Kasapoğlu, N., Atılgan, E., Özcan-Akpınar, İ., Erbay, M., Gökçe, G., Tosunoğlu, Z., Gücü, A.C., Dereli, H., Ölçek, Z.S., Bal., H., Kalıpçı, Ö., Erkan, S. & Mısır, S. (2020). Işıkla avcılığın sürdürülebilir balıkçılığa etkisi. TAGEM/HAYSUD/2015/A11/P-02/8 Proje Raporu, Trabzon.
- Marçalo, A., Breen, M., Tenningen, M., Onandia, I., Arregi, L. & Gonçalves, J.M.S. (2019). Mitigating slipping-related mortality from purse seine fisheries for small pelagic fish: case studies from European Atlantic waters. In S.S. Uhlmann, C. Ulrich & S.J. Kennelly (Eds.), The European Landing Obligation (pp 297-318). Switzerland: Springer Nature.
- Özbilgin, H., Eryaşar, A.R., Fakıoğlu, Y.E., Kalecik, E., Demir, O. & Saygu, İ. (2015). Türkiye sularında yapılan avlama teknolojisi araştırmaları referans listesi. 18.Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu Bildiri Özet Kitabı. İzmir: Üniversiteliler Kitapevi.
- Paşaoğlu, Y. (2015). İstanbul İlindeki Bir Gırgır Teknesinin 2013-2014 Avlanma Sezonundaki Av Miktarı ve Av Kompozisyonunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Avlama ve İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı, Sinop.
- Tokaç, A. (1985). İzmir Körfezi’nde kullanılan gırgır ağları üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, İzmir.
- Tosunoğlu, Z., Aydın, C., Metin, G., Kaykaç, M.H. & Düzbastılar, F.O. (2018). İzmir Körfezi gırgır balıkçılığı üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje Raporu 2017/SÜF/002, 65 s.
- Tosunoğlu, Z., Düzbastılar, F.O., Kaykaç, M.H., Aydın, C., Metin, G. & Güleç, Ö. (2020). Elek sisteminin İzmir Körfezi sürdürülebilir gırgır balıkçılığına etkisi: tür-boy seçiciliği ve yaşama oranları. Tübitak-118O317 nolu Proje, 112 s.
- Tosunoğlu, Z., Ceyhan, T., Gülec, O., Düzbastılar, F.O., Kaykaç, M.H, Aydın, C. & Metin G. (2021). Effects of lunar phases and other variables on CPUE of European Pilchard, Sardina pilchardus, caught by purse seine in the Eastern Mediterranean. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 21(6), 283-290. DOI: 10.4194/1303-2712-v21_6_03
- Ulman, A., Zengin, M., Demirel, N. & Pauly, D. (2020). The lost fish of Turkey: A recent history of disappeared species and commercial fishery extinctions for the Turkish Marmara and Black Seas. Frontiers in Marine Science, 7: 650. DOI: 10.3389/fmars.2020.00650
- Ünal, V. (2004). Viability of trawl fishing fleet in Foça (the Aegean Sea), Turkey and some advices to Central Management Authority. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 4(2), 93-97.
- Ünal, V. & Göncüoğlu, H. (2012). Fisheries Management in Turkey. A. Tokaç, A.C. Gücü & B. Öztürk (Eds.), The State of The Turkish Fisheries (pp 263-288). İstanbul: Turkish Marine Research Foundation.
- Watson, R., Revenga, C. & Kura, Y. (2006). Fishing gear associated with global marine catches. I Database development. Fisheries Research, 79(2), 97-102. DOI: 10.1016/j.fishres.2006.01.010
Toplam 24 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Balıkçılık Yönetimi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |