Hemşirelik Öğrencilerinin Doğal Afet Okuryazarlık Düzeyleri ve Eğitim Etkinliğinin Değerlendirilmesi
Öz
Amaç: Bu çalışma, hemşirelik öğrencilerine verilen doğal afet eğitiminin, doğal afet okuryazarlık düzeyine olan etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Çalışma, hemşirelik bölümünde öğrenim gören 302 öğrenci ile yürütülmüş, öntest sontest tek grup modelli yarı deneysel düzende yapılmıştır. Öğrencilere gruplar halinde 120 dakikalık “doğal afet eğitimi” verilmiş ve uygulaması yaptırılmıştır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Doğal Afet Okuryazarlığı Davranış Ölçeği, Doğal Afet Okuryazarlığı Bilişsel Eğilim Ölçeği kullanılarak eğitim öncesi ve eğitimden hemen sonra olmak üzere iki aşamada toplanmıştır. İstatistiksel değerlendirme; sayı, yüzde, minimum ve maksimum değerleri, ortalama, standart sapma ve bağımlı gruplarda t testi kullanılarak yapılmıştır.
Bulgular: Öğrencilerin %53.6’sı kendisinin, %64.9’u birinci derece yakınlarının doğal afet yaşadığını bildirmişlerdir. Öğrencilerin çoğunluğu daha önce afet eğitimi almış ve halen ilkyardım eğitimi (%26.6), afete yönelik seminer ve konferans (%18.1), deprem tatbikatı (%17.5), yangın tatbikatı (%15.2), arama-kurtarma (%13.1) ve yardım kampanyalarına (%9.5) katılmak istediklerini belirtmişlerdir. Doğal afet eğitimi sonrasında öğrencilerin doğal afet okuryazarlığı duyuşsal eğilimlerinde ve davranışlarında artış olmuştur (p<.001).
Sonuç: Doğal afet eğitimi, hemşirelik öğrencilerinin doğal afet okuryazarlık tutum ve davranışlarını olumlu yönde etkilemiştir. Öğrenciler, doğal afetlerle ilgili faaliyetlere katılmak istediğini belirtmişlerdir. Bu doğrultuda, afet eğitimi, hemşire adaylarını afet yönetimine hazırlamada önemli bir rol oynayacak olan hemşirelik müfredatına dâhil edilmelidir. Öğrencilere, doğal afetlerle ilgili seminer, konferans, eğitim faaliyetlerinin yanı sıra uygulamalı tatbikatların düzenlenmesi önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
afet eğitimi afete hazırlık afet yönetimi doğal afet okuryazarlığı hemşirelik öğrencileri
Destekleyen Kurum
Yoktur
Proje Numarası
Yoktur
Teşekkür
Yazarlar araştırmaya katılmayı kabul eden bireylere teşekkürlerini sunar.
Kaynakça
- 1. Sözcü U, Aydınözü D. Examining the natural disaster literacy levels of pre-service teachers according to some variables. International Journal of Geography and Geography Education. 2019;40:79-91.
- 2. Gültekin V, Şeşen, Y. Afet okuryazarlığı. Kuzucuoğlu AH, Şeşen Y, editörler. Bilgi merkezlerinde risk ve kriz yönetimi. İstanbul: Hiperlink; 2020.
- 3. The Emergency Event Database (EMDAT). [Internet]. 2021 [Erişim Tarihi: 17 Haziran 2022]. Erişim adresi: https://cred.be/sites/default/files/2021_EMDAT_report.pdf
- 4. The Emergency Event Database (EMDAT). [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 17 Haziran 2022]. Erişim adresi: https://public.emdat.be/data
- 5. T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD). [Internet]. 2023 [Erişim Tarihi: 19 Haziran 2023]. Erişim adresi: https://bitly.ws/36nEW
- 6. Sözcü U. Doğal afetler ve doğal afet okuryazarlığı. (3.baskı). Ankara: Pegem Akademi; 2021.
- 7. Ünsal H. The information literacy level of vocational school and technical school students. Journal of Theoretical Educational Science. 2015;8(3):421-36.
- 8. Demirdelen S, Çakıcı AB. İlkokul/ortaokul öğretmenlerinin doğal afet okuryazarlık düzeyleri: Osmaniye ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(3):532-41.
- 9. Erdoğan Ö. Afet hemşireliği eğitimi. Öztekin SD, editör. Afet hemşireliği. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2018.
- 10. Akpınar NB, Ceran M. Afetlerle ilgili güncel yaklaşımlar ve afet hemşiresinin rol ve sorumlulukları. PASHİD. 2020;1(1):28-40.
- 11. Dikmenli Y, Yakar H. Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019;16(1):386-416.
- 12. Mızrak S. Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018;5(1):56-67.
- 13. Bernhardsdotti AE, Musacchio G, Ferreira MA, Falsaperla S. Informal education for disaster risk reduction. Bull Earthq Eng. 2016;14(7):2105-16.
- 14. Maya İ, Çalışkan C. Dünyada lisans derecesi düzeyinde afet eğitimi ve öğretimi yapan programların değerlendirilmesi ve Türkiye örneği. Turkish Studies. 2016;11(9):579-604.
- 15. Dikmenli Y, Gafa İ. Farklı eğitim kademelerine göre afet kavramı. MAKÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017;44:21-36.
- 16. Şahin Y, Lamba M, Öztop S. Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi. MAD. 2018;3(6):149-59.
- 17. Koç H, Şeker G, Evci N, Doğan M. Afet eğitimi konulu araştırmaların içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2020;9(2):637–55. 18. Kalanlar B, Kubilay G. Afet hemşireliği eğitimi ve afet öncesinde afet hemşiresinin görevleri. DEUHFED. 2015;8(2):77-85.
- 19. Taşkıran G, Baykal Ü. Afetler ve Türkiye’de hemşirelerin afetlere hazır olma durumları: literatür inceleme. SHYD. 2017;4(2):79-88.
- 20. Arslan E. (2016). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin afet-acil durumlar hakkında bilgi tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi [Uzmanlık tezi]. Edirne: Trakya Üniversitesi; 2016.
- 21. Dökmeci AH, Merinç F. Namık Kemal Ünı̇versı̇tesı̇ öğrencı̇lerı̇nin temel afet farkındalığının değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi. 2018;1(2):106-13.
- 22. Sözcü U. Öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi [Doktora tezi]. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi; 2019.
- 23. McBeth B, Hungerford H, Marcinkowski T, Volk T, Meyers R. National environmental literacy asesment project: Year1, national baseline study of middle grade students; final research report [Unpublished Project Report]. USA:Florida Institute of Technology; 2008.
- 24. Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson; 2013.
- 25. Schmidt C, Davis J, Sanders J, Chapman L, Cisco M, Hady A. Exploring nursing students’ level of preparedness for disaster res-ponse. Nurs Educ Perspect. 2011;32(6):380-3.
- 26. Usher K, Mayner L. Disaster nursing: A descriptive survey of Australian undergraduate nursing curricula. Australian Emergency Nursing Journal. 2011;14(2):75-80.
- 27. Kalanlar B, Kubilay G. Afetlerde toplum sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Afet hemşireliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2015;23(1):57-65.
- 28. Hsu C, Mas FS, Jacobson H, Papenfuss R, Nkhoma ET, Zoretic J. Assessing there adiness and training needs of non-urban physicians in public health emergency and response. Disaster Manage Response. 2005;3(4):106-11.
- 29. İytemür A, Tekeli Yeşil S. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin hastane afet ve acil durum planları ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. HUHEMFAD. 2020;7(2):138-48. 30. Hisar KM, Yurdakul A. Bir üniversitenin hemşirelik öğrencilerinin afetlerde sağlık hizmetleri ile ilgili bilgilerinin değerlendirilmesi. MAKÜ Sag. Bil. Enst. Derg. 2015;3(2):54-65.
- 31. Bond E, Beaton R. Disaster nursing curri-culum development based on vulnerability as-sessment in the Pacific Northwest. Nurs Clin North Am. 2005;40(3):441–51.
- 32. Şentürk S, Büyükdavraz G, Keskin AY. Yoğun bakım hemşirelerinin afet yönetimi hakkındaki bilgi, görüş ve yaklaşımları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2020;8(3):527-46.
- 33. Hasan MdK, Younos, TB, Farid ZI. Nurses' knowledge, skills and preparedness for disaster management of a megapolis: Implications for nursing disaster education. Nurse Educ Today. 2021;107:105122.
- 34. Tan Y, Liao X, Su H, Li C, Xiang J, Dong Z. Disaster preparedness among university students in Guangzhou, China: Assessment of status and demand for disaster education. Disaster Med Public Health Prep. 2017;11(3):310-7.
- 35. Avcı K, Kaplan B, Ortabağ T. Hemşirelik bölümündeki öğrencilerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri. Resilience Journal. 2020;4(1):89-101.
Öz
Aim: This study evaluated the effect of natural disaster education given to nursing students on the natural disaster literacy level.
Material and Methods: The study was carried out with 302 students studying in the nursing department, and the pretest-posttest was conducted in a quasi-experimental design with a single-group model. Students were given 120 minutes of “natural disaster training” and practice in groups. The data were collected in two stages, before and after the training, using the personal information form, the Natural Disaster Literacy Behavior Scale, and the Natural Disaster Literacy Cognitive Tendency Scale. Statistical analysis was made using number, percentage, minimum and maximum values, mean, standard deviation, and paired sample t-test.
Results: 53.6% of the students reported that they, and 64.9% of their first-degree relatives, experienced a natural disaster. Most of the students had received disaster training before and stated that they wanted to participate in first aid training (26.6%), disaster-oriented seminars and conferences (18.1%), earthquake drills (17.5%), fire drills (15.2%), search and rescue (13.1%) and aid campaigns (9.5%). After the natural disaster education, there was an increase in student's natural disaster literacy affective tendencies and behaviors (p<.001).
Conclusion: Natural disaster education positively affected nursing students' natural disaster literacy attitudes and behaviors. Students stated that they want to participate in activities related to natural disasters. Accordingly, disaster education should be included in the nursing curriculum, which will play an essential role in preparing nurse candidates for disaster management. Organizing seminars, conferences, training activities on natural disasters, and practical exercises for students is recommended.
Anahtar Kelimeler
Disaster education disaster management disaster preparedness natural disaster literacy nursing students
Proje Numarası
Yoktur
Kaynakça
- 1. Sözcü U, Aydınözü D. Examining the natural disaster literacy levels of pre-service teachers according to some variables. International Journal of Geography and Geography Education. 2019;40:79-91.
- 2. Gültekin V, Şeşen, Y. Afet okuryazarlığı. Kuzucuoğlu AH, Şeşen Y, editörler. Bilgi merkezlerinde risk ve kriz yönetimi. İstanbul: Hiperlink; 2020.
- 3. The Emergency Event Database (EMDAT). [Internet]. 2021 [Erişim Tarihi: 17 Haziran 2022]. Erişim adresi: https://cred.be/sites/default/files/2021_EMDAT_report.pdf
- 4. The Emergency Event Database (EMDAT). [Internet]. 2020 [Erişim Tarihi: 17 Haziran 2022]. Erişim adresi: https://public.emdat.be/data
- 5. T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Başkanlığı (AFAD). [Internet]. 2023 [Erişim Tarihi: 19 Haziran 2023]. Erişim adresi: https://bitly.ws/36nEW
- 6. Sözcü U. Doğal afetler ve doğal afet okuryazarlığı. (3.baskı). Ankara: Pegem Akademi; 2021.
- 7. Ünsal H. The information literacy level of vocational school and technical school students. Journal of Theoretical Educational Science. 2015;8(3):421-36.
- 8. Demirdelen S, Çakıcı AB. İlkokul/ortaokul öğretmenlerinin doğal afet okuryazarlık düzeyleri: Osmaniye ili örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;10(3):532-41.
- 9. Erdoğan Ö. Afet hemşireliği eğitimi. Öztekin SD, editör. Afet hemşireliği. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2018.
- 10. Akpınar NB, Ceran M. Afetlerle ilgili güncel yaklaşımlar ve afet hemşiresinin rol ve sorumlulukları. PASHİD. 2020;1(1):28-40.
- 11. Dikmenli Y, Yakar H. Öğretmen adaylarının afet bilinci algı düzeylerinin incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2019;16(1):386-416.
- 12. Mızrak S. Eğitim, afet eğitimi ve afete dirençli toplum. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2018;5(1):56-67.
- 13. Bernhardsdotti AE, Musacchio G, Ferreira MA, Falsaperla S. Informal education for disaster risk reduction. Bull Earthq Eng. 2016;14(7):2105-16.
- 14. Maya İ, Çalışkan C. Dünyada lisans derecesi düzeyinde afet eğitimi ve öğretimi yapan programların değerlendirilmesi ve Türkiye örneği. Turkish Studies. 2016;11(9):579-604.
- 15. Dikmenli Y, Gafa İ. Farklı eğitim kademelerine göre afet kavramı. MAKÜ Eğitim Fakültesi Dergisi. 2017;44:21-36.
- 16. Şahin Y, Lamba M, Öztop S. Üniversite öğrencilerinin afet bilinci ve afete hazırlık düzeylerinin belirlenmesi. MAD. 2018;3(6):149-59.
- 17. Koç H, Şeker G, Evci N, Doğan M. Afet eğitimi konulu araştırmaların içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmesi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi. 2020;9(2):637–55. 18. Kalanlar B, Kubilay G. Afet hemşireliği eğitimi ve afet öncesinde afet hemşiresinin görevleri. DEUHFED. 2015;8(2):77-85.
- 19. Taşkıran G, Baykal Ü. Afetler ve Türkiye’de hemşirelerin afetlere hazır olma durumları: literatür inceleme. SHYD. 2017;4(2):79-88.
- 20. Arslan E. (2016). Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin afet-acil durumlar hakkında bilgi tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi [Uzmanlık tezi]. Edirne: Trakya Üniversitesi; 2016.
- 21. Dökmeci AH, Merinç F. Namık Kemal Ünı̇versı̇tesı̇ öğrencı̇lerı̇nin temel afet farkındalığının değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi. 2018;1(2):106-13.
- 22. Sözcü U. Öğretmen adaylarının doğal afet okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi [Doktora tezi]. Kastamonu: Kastamonu Üniversitesi; 2019.
- 23. McBeth B, Hungerford H, Marcinkowski T, Volk T, Meyers R. National environmental literacy asesment project: Year1, national baseline study of middle grade students; final research report [Unpublished Project Report]. USA:Florida Institute of Technology; 2008.
- 24. Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson; 2013.
- 25. Schmidt C, Davis J, Sanders J, Chapman L, Cisco M, Hady A. Exploring nursing students’ level of preparedness for disaster res-ponse. Nurs Educ Perspect. 2011;32(6):380-3.
- 26. Usher K, Mayner L. Disaster nursing: A descriptive survey of Australian undergraduate nursing curricula. Australian Emergency Nursing Journal. 2011;14(2):75-80.
- 27. Kalanlar B, Kubilay G. Afetlerde toplum sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Afet hemşireliği. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2015;23(1):57-65.
- 28. Hsu C, Mas FS, Jacobson H, Papenfuss R, Nkhoma ET, Zoretic J. Assessing there adiness and training needs of non-urban physicians in public health emergency and response. Disaster Manage Response. 2005;3(4):106-11.
- 29. İytemür A, Tekeli Yeşil S. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin hastane afet ve acil durum planları ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. HUHEMFAD. 2020;7(2):138-48. 30. Hisar KM, Yurdakul A. Bir üniversitenin hemşirelik öğrencilerinin afetlerde sağlık hizmetleri ile ilgili bilgilerinin değerlendirilmesi. MAKÜ Sag. Bil. Enst. Derg. 2015;3(2):54-65.
- 31. Bond E, Beaton R. Disaster nursing curri-culum development based on vulnerability as-sessment in the Pacific Northwest. Nurs Clin North Am. 2005;40(3):441–51.
- 32. Şentürk S, Büyükdavraz G, Keskin AY. Yoğun bakım hemşirelerinin afet yönetimi hakkındaki bilgi, görüş ve yaklaşımları. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2020;8(3):527-46.
- 33. Hasan MdK, Younos, TB, Farid ZI. Nurses' knowledge, skills and preparedness for disaster management of a megapolis: Implications for nursing disaster education. Nurse Educ Today. 2021;107:105122.
- 34. Tan Y, Liao X, Su H, Li C, Xiang J, Dong Z. Disaster preparedness among university students in Guangzhou, China: Assessment of status and demand for disaster education. Disaster Med Public Health Prep. 2017;11(3):310-7.
- 35. Avcı K, Kaplan B, Ortabağ T. Hemşirelik bölümündeki öğrencilerin afet konusundaki bilgi ve bilinç düzeyleri. Resilience Journal. 2020;4(1):89-101.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Afet Hemşireliği |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | Yoktur |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Aralık 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 28 Aralık 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: 3 |
