İnsan mı melek mi? Türlerarası efdaliyyet tartışmasına bir bakış

Ulvi Murat Kılavuz

doi:10.1501/Ilhfak_0000001424

Human or Angel? Discussions on the Superiority between the Two Species

Yıl 2015, Cilt: 56 Sayı: 1, 1 - 32, 01.04.2015

Ulvi Murat Kılavuz

https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001424

Cited By: 4

Öz

One of the debates in Kalam is the issue of superiority between the human beings and angels. Although this issue is not a matter of Islamic creed, it has been discussed due to the fact that Kalam discussions kept interest in various aspects of ontological and epistemological topics, covering thereby a wide range of issues that extends beyond the subject of the debate. Exploring the argumentative lines of the discussions on the subject, this study offers an evaluative survey of the views advanced by the theologians of the both parties of the debate on the nature of existence and the hierarchy of being, the role of reason they assign in determining the matters of creed, the extent to which they attach importance to purely rational and philosophical knowledge, and finally the way they view the signification of the religious texts

Anahtar Kelimeler

Human being, angel, hierarchy of being, criteria of superiority

Kaynakça

Abdullāh b. Aḥmed b. Ḥanbel, Ebū Abdurrahmān. Kitābu’s-Sunne. Tah.
Muḥammed b. Sa īd b. Sālim el-Ḳahṭānī. Demmām: Dāru İbni’l-Ḳayyim, 1986.
el- Aclūnī, Ebū’l-Fidā İsmā īl b. Muḥammed. Keşfu’l-Ḫafā ve Muzīlu’l-İlbās ammā İştehera mine’l-Aḥādīs̱ alā Elsineti’n-Nās. 2 c. Kahire: Mektebetu’l-Ḳudsī, 1351.
Aḥmed b. Ḥanbel, Ebū Abdillāh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybānī. elMusned. 6 c. Kahire: Byy, 1313.
Alī el-Ḳārī, Ebū’l-Ḥasen Nūruddīn Alī b. Sulṭān Muḥammed el-Heravī. elEsrāru’l-Merfū a fī’l-Aḫbāri’l-Mevḍū a. Tah. Muḥammed b. Luṭfī eṣṢabbāġ. 2. bsk. Beyrut: el-Mektebu’l-İslāmī, 1986.
----------. Mineḥu’r-Ravḍi’l-Ezher fī Şerḥi’l-Fiḳhi’l-Ekber. Vehbī Suleymān Ġāvicī’nin et-Ta līḳu’l-Muyesser alā Şerḥi’l-Fiḳhi’l-Ekber’i ile birlikte. Beyrut: Dāru’l-Beşā iri’l-İslāmiyye, 1998.
Alper, Ömer Mahir. İslam Felsefesinde Akıl-Vahiy Felsefe-Din İlişkisi: Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ Örneği. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2000.
Altaş, Eşref. “Fahreddin er-Rāzī’nin Eserlerinin Kronolojisi,” Ömer Türker & Osman Demir (ed.), İslâm Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin erRâzî (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları, 2013) içinde, ss.91-164.
el-Baġdādī, Ebū Manṣūr Abdulḳāhir b. Ṭāhir b. Muḥammed. el-Farḳ beyne’l-Firaḳ. Tah. Muḥammed Muḥyiddīn Abdulḥamīd. Beyrut: el-Mektebetu’lAṣriyye, 1995.
[Bahā uddīnzāde], Muḥyiddīn Muḥammed b. Bahā uddīn. el-Ḳavlu’l-Faṣl Şerḥu’lFiḳhi’l-Ekber. İstanbul: Hakikat Kitabevi, 2003.
el-Bāḳillānī, Ebū Bekr Muḥammed b. eṭ-Ṭayyib b. Muḥammed. Temhīdu’l-Evā il ve Telḫīṣu’d-Delā il. Tah. İmāduddīn Aḥmed Ḥaydar. Beyrut: Mu essesetu’lKutubi’s̱-S̱eḳāfiyye, 1987.
Baloğlu, Adnan Bülent. “Şerhu’l-Fıkhi’l-Ekber Kimindir?,” Ebū Manṣūr elMāturīdī, İslâm İnanç Esasları: Fıkh-ı Ekber Şerhi, terc. ve nşr. A. Bülent Baloğlu & Murat Memiş (İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2014) içinde, ss.11- 19.
el-Beyhaḳī, Ebū Bekr Aḥmed b. el-Ḥuseyn b. Alī. Kitābu’l-Esmā ve’ṣ-Ṣifāt. 2 c. Tah. Abdullāh b. Muḥammed el-Ḫāşidī. Cidde: Mektebetu’s-Sevādī, 1993.
el-Beyḍāvī, Nāsiruddīn Ebū Sa īd Abdullāh b. Umer b. Muḥammed. Ṭavāli u’lEnvār min Meṭāli i’l-Enẓār. Tah. Abbās Suleymān. Beyrut: Dāru’l-Cīl; Kahire: el-Mektebetu’l-Ezheriyye li’t-Turās̱, 1991.
el-Bezzār, Ebū Bekr Aḥmed b. Amr b. Abdulḫāliḳ el-Baṣrī. el-Baḥru’z-Zeḫḫār: Musnedu’l-Bezzār. 13 c. Tah. Maḥfūẓurraḥmān Zeynullāh & Ādil b. Sa d. Medine: Mektebetu’l- Ulūm ve’l-Ḥikem, 2005.
el-Buḫārī, Ebū Abdullāh Muḥammed b. İsmā īl. el-Cāmi u’ṣ-Ṣaḥīḥu’l-Musned min Ḥadīs̱i Rasūlillāh (ṣ) ve Sunenihi ve Eyyāmihi. 4 c. Haz. Muḥibbuddīn elḪaṭīb, Muḥammed Fu ād Abdulbāḳī & Ḳuṣayy Muḥibbuddīn el-Ḫaṭīb. Kahire: el-Matba atu’s-Selefiyye, 1980.
el-Bulḳīnī, Ebū Ḥafṣ Sirācuddīn Umer b. Raslān. Menhecu’l-Aṣleyn (Yazma). Dublin The Chester Beatty Library, no.3406, vv.26a-53b.
el-Būṣīrī, Ebū’l- Abbās Şihābuddīn Aḥmed b. Ebī Bekr b. İsmā īl. İtḥāfu’lḪiyerati’l-Mehera bi-Zevā idi’l-Mesānīdi’l- Aşera. 9 c. Tah. Ebū Temīm Yāsir b. İbrāhīm. Riyad: Dāru’l-Vaṭan, 1999.
el-Curcānī, Ebū’l-Ḥasen es-Seyyid eş-Şerīf Alī b. Muḥammed b. Alī. Şerḥu’lMevāḳif. 8 c. Nşr. Maḥmūd Umer ed-Dimyāṭī (es-Siyālkūtī ve Ḥasen Çelebī’nin Ḥāşiye’leri ile birlikte). Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l- İlmiyye, 1998.
Çelebi, İlyas. “Kur’an-ı Kerim Perspektifinden İnsan Ötesi Varlıklarda Sorumluluk Bilinci,” M. Bedreddin Çetiner (ed.), Kur’an-ı Kerim’de Mes’ûliyet: Kaynağı, Sınırları, Sonuçları (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006) içinde, ss.435-452.
Çiftci, Şaban. “‘Allah Adem’i Kendi Sûretinde Yaratmıştır’ Hadisinin Tahric ve Değerlendirmesi,” Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1:1 (2014), ss.1-20.
ed-Dārimī, Ebū Muḥammed Abdullāh b. Abdurraḥmān b. el-Faḍl. Musnedu’dDārimī el-ma rūf bi-Suneni’d-Dārimī. 4 c. Tah. Ḥuseyn Selīm Esed edDārānī. Riyad: Dāru’l-Muġnī, 2000.

İnsan mı melek mi? Türlerarası efdaliyyet tartışmasına bir bakış

Yıl 2015, Cilt: 56 Sayı: 1, 1 - 32, 01.04.2015

Ulvi Murat Kılavuz

https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001424

Cited By: 4

Öz

Kelam ilminde ele alınan konulardan biri, melek veya insandan hangisinin daha üstün olduğu tartışmasıdır. Bu konu, özünde itikadi bir tartışma değildir; bununla birlikte Kelam ilminin varlık ve bilgi konularına da eğilmesinin bir sonucu olarak tartışılmıştır. Dolayısıyla böyle bir tartışmanın kendi bağlamını aşan geniş bir zemini olduğu açıktır. Bu çalışmada söz konusu tartışmanın satır aralarına inilmekte; tarafların varlığın mahiyeti ve varlık hiyerarşisinde ne türden görüşlere sahip olduklarının, itikadi meselelerin tahlilinde akla nasıl bir rol verdiklerinin, sırf akli ve felsefi olan bilgiyi nasıl değerlendirdiklerinin ve nassların delaleti konusuna nasıl yaklaştıklarının izi sürülmektedir

Anahtar Kelimeler

İnsan, melek, varlık hiyerarşisi, üstünlük kriterleri

Kaynakça

Abdullāh b. Aḥmed b. Ḥanbel, Ebū Abdurrahmān. Kitābu’s-Sunne. Tah.
Muḥammed b. Sa īd b. Sālim el-Ḳahṭānī. Demmām: Dāru İbni’l-Ḳayyim, 1986.
el- Aclūnī, Ebū’l-Fidā İsmā īl b. Muḥammed. Keşfu’l-Ḫafā ve Muzīlu’l-İlbās ammā İştehera mine’l-Aḥādīs̱ alā Elsineti’n-Nās. 2 c. Kahire: Mektebetu’l-Ḳudsī, 1351.
Aḥmed b. Ḥanbel, Ebū Abdillāh Aḥmed b. Muḥammed b. Ḥanbel eş-Şeybānī. elMusned. 6 c. Kahire: Byy, 1313.
Alī el-Ḳārī, Ebū’l-Ḥasen Nūruddīn Alī b. Sulṭān Muḥammed el-Heravī. elEsrāru’l-Merfū a fī’l-Aḫbāri’l-Mevḍū a. Tah. Muḥammed b. Luṭfī eṣṢabbāġ. 2. bsk. Beyrut: el-Mektebu’l-İslāmī, 1986.
----------. Mineḥu’r-Ravḍi’l-Ezher fī Şerḥi’l-Fiḳhi’l-Ekber. Vehbī Suleymān Ġāvicī’nin et-Ta līḳu’l-Muyesser alā Şerḥi’l-Fiḳhi’l-Ekber’i ile birlikte. Beyrut: Dāru’l-Beşā iri’l-İslāmiyye, 1998.
Alper, Ömer Mahir. İslam Felsefesinde Akıl-Vahiy Felsefe-Din İlişkisi: Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ Örneği. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2000.
Altaş, Eşref. “Fahreddin er-Rāzī’nin Eserlerinin Kronolojisi,” Ömer Türker & Osman Demir (ed.), İslâm Düşüncesinin Dönüşüm Çağında Fahreddin erRâzî (İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yayınları, 2013) içinde, ss.91-164.
el-Baġdādī, Ebū Manṣūr Abdulḳāhir b. Ṭāhir b. Muḥammed. el-Farḳ beyne’l-Firaḳ. Tah. Muḥammed Muḥyiddīn Abdulḥamīd. Beyrut: el-Mektebetu’lAṣriyye, 1995.
[Bahā uddīnzāde], Muḥyiddīn Muḥammed b. Bahā uddīn. el-Ḳavlu’l-Faṣl Şerḥu’lFiḳhi’l-Ekber. İstanbul: Hakikat Kitabevi, 2003.
el-Bāḳillānī, Ebū Bekr Muḥammed b. eṭ-Ṭayyib b. Muḥammed. Temhīdu’l-Evā il ve Telḫīṣu’d-Delā il. Tah. İmāduddīn Aḥmed Ḥaydar. Beyrut: Mu essesetu’lKutubi’s̱-S̱eḳāfiyye, 1987.
Baloğlu, Adnan Bülent. “Şerhu’l-Fıkhi’l-Ekber Kimindir?,” Ebū Manṣūr elMāturīdī, İslâm İnanç Esasları: Fıkh-ı Ekber Şerhi, terc. ve nşr. A. Bülent Baloğlu & Murat Memiş (İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2014) içinde, ss.11- 19.
el-Beyhaḳī, Ebū Bekr Aḥmed b. el-Ḥuseyn b. Alī. Kitābu’l-Esmā ve’ṣ-Ṣifāt. 2 c. Tah. Abdullāh b. Muḥammed el-Ḫāşidī. Cidde: Mektebetu’s-Sevādī, 1993.
el-Beyḍāvī, Nāsiruddīn Ebū Sa īd Abdullāh b. Umer b. Muḥammed. Ṭavāli u’lEnvār min Meṭāli i’l-Enẓār. Tah. Abbās Suleymān. Beyrut: Dāru’l-Cīl; Kahire: el-Mektebetu’l-Ezheriyye li’t-Turās̱, 1991.
el-Bezzār, Ebū Bekr Aḥmed b. Amr b. Abdulḫāliḳ el-Baṣrī. el-Baḥru’z-Zeḫḫār: Musnedu’l-Bezzār. 13 c. Tah. Maḥfūẓurraḥmān Zeynullāh & Ādil b. Sa d. Medine: Mektebetu’l- Ulūm ve’l-Ḥikem, 2005.
el-Buḫārī, Ebū Abdullāh Muḥammed b. İsmā īl. el-Cāmi u’ṣ-Ṣaḥīḥu’l-Musned min Ḥadīs̱i Rasūlillāh (ṣ) ve Sunenihi ve Eyyāmihi. 4 c. Haz. Muḥibbuddīn elḪaṭīb, Muḥammed Fu ād Abdulbāḳī & Ḳuṣayy Muḥibbuddīn el-Ḫaṭīb. Kahire: el-Matba atu’s-Selefiyye, 1980.
el-Bulḳīnī, Ebū Ḥafṣ Sirācuddīn Umer b. Raslān. Menhecu’l-Aṣleyn (Yazma). Dublin The Chester Beatty Library, no.3406, vv.26a-53b.
el-Būṣīrī, Ebū’l- Abbās Şihābuddīn Aḥmed b. Ebī Bekr b. İsmā īl. İtḥāfu’lḪiyerati’l-Mehera bi-Zevā idi’l-Mesānīdi’l- Aşera. 9 c. Tah. Ebū Temīm Yāsir b. İbrāhīm. Riyad: Dāru’l-Vaṭan, 1999.
el-Curcānī, Ebū’l-Ḥasen es-Seyyid eş-Şerīf Alī b. Muḥammed b. Alī. Şerḥu’lMevāḳif. 8 c. Nşr. Maḥmūd Umer ed-Dimyāṭī (es-Siyālkūtī ve Ḥasen Çelebī’nin Ḥāşiye’leri ile birlikte). Beyrut: Dāru’l-Kutubi’l- İlmiyye, 1998.
Çelebi, İlyas. “Kur’an-ı Kerim Perspektifinden İnsan Ötesi Varlıklarda Sorumluluk Bilinci,” M. Bedreddin Çetiner (ed.), Kur’an-ı Kerim’de Mes’ûliyet: Kaynağı, Sınırları, Sonuçları (İstanbul: Ensar Neşriyat, 2006) içinde, ss.435-452.
Çiftci, Şaban. “‘Allah Adem’i Kendi Sûretinde Yaratmıştır’ Hadisinin Tahric ve Değerlendirmesi,” Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1:1 (2014), ss.1-20.
ed-Dārimī, Ebū Muḥammed Abdullāh b. Abdurraḥmān b. el-Faḍl. Musnedu’dDārimī el-ma rūf bi-Suneni’d-Dārimī. 4 c. Tah. Ḥuseyn Selīm Esed edDārānī. Riyad: Dāru’l-Muġnī, 2000.

Toplam 22 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID	JA82AV59UZ
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Ulvi Murat Kılavuz
Yayımlanma Tarihi	1 Nisan 2015
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2015 Cilt: 56 Sayı: 1

Kaynak Göster

Chicago	Kılavuz, Ulvi Murat. “İnsan Mı Melek Mi? Türlerarası Efdaliyyet tartışmasına Bir bakış”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 56, sy. 1 (Nisan 2015): 1-32. https://doi.org/10.1501/Ilhfak_0000001424.